Ülkemizin fay hatları üzerinde yer alması nedeniyle deprem hayatımızın bir parçasını oluşturuyor. Günümüz teknolojisiyle henüz depremlerin ne zaman ve nerede gerçekleşeceği önceden tahmin edilemiyor. Bu nedenle depreme karşı her an hazırlıklı olunması ve bu konuda toplumun bilinçli olması büyük önem taşıyor. Kısaca “DASK” olarak adlandırılan Doğal Afet Sigortaları Kurumu 17 Ağustos 1999 Gölcük depremi sonrası bu amaçla kuruldu. Deprem nedeniyle hasar gören binalar nedeniyle insanların ekonomik olarak zarar görmemesini amaçlayan kurum, zorunlu deprem sigortası aracılığıyla deprem zararlarını en aza indirgemeyi hedefliyor. Peki DASK nedir? Zorunlu deprem sigortası nasıl yapılır? 

DASK’ın görevi belediye sınırları içinde yer alan meskenlerin deprem nedeniyle hasar görmesi halinde zararın limitler kapsamında karşılanması olarak tanımlanabiliyor. DASK’ın asıl teminat altına aldığı risk deprem olmakla birlikte buna bağlı olarak oluşan diğer bazı olumsuz durumların meydana getirdiği zararlar da kapsam dahilinde kabul edilebiliyor. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Deprem nedeniyle ortaya çıkan yangın, toprak kayması ve tsunami gibi afetler nedeniyle binada meydana gelen zararlar
  • Yalnızca oturulan dairede değil ayrıca asansörler, çatılar, bacalar, temeller, bahçe duvarları ve merdivenler gibi alanlarda deprem nedeniyle meydana gelen hasarlar
  • Deprem sonucu binanın tamamen yıkılması ve oturulamaz hale gelmesi

Belirtmek gerekir ki her türlü sigorta türünde olduğu gibi DASK zorunlu deprem sigortasında da riskin meydana gelmesi halinde ortaya çıkan zararların tazmini poliçe kapsamına göre belirleniyor. Poliçe adı verilen sigorta sözleşmelerinde teminat altına alınan risk durumları açıkça belirtiliyor. Buna ek olarak risklerin gerçekleşmesi halinde ortaya çıkan zararların hangi oranda tazmin edileceği de yine poliçede yer alıyor. Diğer bir deyişle sigorta şirketinin sorumlulukları poliçede tek tek belirtiliyor. Buna karşılık elbette ki sigorta ettirenin de sigorta primi ödeme yükümlülüğü bulunuyor.

DASK zorunlu deprem sigortası adından da anlaşıldığı üzere yaptırılması zorunlu bir sigorta türü olduğu için kapsamı ve ödenmesi gereken prim miktarları devlet tarafından belirleniyor. İsteğe bağlı sigorta türlerinden farklı olarak sigorta şirketleri farklı paketler ve ödeme planları sunamıyor. DASK zorunlu deprem sigortasının kapsamı herkes için eşit şekilde belirleniyor. 

afet

Aşağıda belirtilen masraflar veya gelir kayıpları DASK zorunlu deprem sigortası teminatı içinde yer almıyor:

  • Deprem sonrası oluşan enkazı kaldırmak için yapılan masraflar
  • Deprem nedeniyle kullanılamaz hale gelen meskenlerin kiraya verilememesi nedeniyle yaşanan kira geliri kayıpları
  • Yapılan inşaatın durması
  • Fiziki hasarlar ve vefat
  • Taşınır malların ve eşyaların gördüğü zararlar
  • Deprem nedeniyle alternatif bir ev veya iş yeri temini için yapılan masraflar
  • Binaların ortak kullanım alanlarında oluşan hasarlar
  • Kar kayıpları
  • Manevi tazminat
  • Mali sorumluluk gibi dolaylı zararlar
  • Binanın kendisinde var olan eksikliklerden dolayı oluşan hasarlar
  • Deprem sonucunda ortaya çıkan ve yangın, tsunami ve yer kayması dışında kalan olaylar nedeniyle oluşan hasarlar

Bazı binalar durumları ve kullanım amaçları nedeniyle DASK kapsamına girmeyebiliyor. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Henüz inşaat aşamasında olan binalar
  • Projeye aykırılıklar taşıyan binalar. Bir diğer deyişle halk arasında malzemeden çalmak olarak adlandırılan ve taşıyıcı sistemi olumsuz şekilde etkileyen inşaat uygulamalarının olduğu binalar.
  • Malzemeden çalma olmamakla birlikte taşıyıcı sisteminde kirişleri zayıflatmak, kolonları kesmek gibi işlemlerin yapıldığı binalar
  • Köyde yaşayan kişilerin köy sınırları içinde inşa ettikleri binalar
  • İş merkezi, iş hanı, eğitim merkezi binaları gibi ticari ve sınai faaliyetler için kullanılan binalar
  • Projesi olmayan ve inşaatında mühendislerin görev almadığı binalar
  • Kamu hizmeti için kullanılan binalar ve bunlara ait bağımsız bölümler
  • Tapuda kayıtlı olmayan ve dolayısıyla özel mülkiyet konusu olamayan binalar
  • Hakkında yıkım kararı verilmiş olan metruk binalar
  • Mesken olarak inşa edilmiş olmakla birlikte inşaat ruhsatı alınmamış olan binalar (27 Aralık 1999 sonrası)
dask

Deprem durumunda maddi hasarın karşılanıp karşılanmayacağı binanın DASK kapsamında olup olmamasına bağlı. Bu nedenle DASK kapsam durumları hakkında bilgi sahibi olmak önem taşıyor. DASK zorunlu deprem sigortası kapsamında aşağıdaki binalar güvence altına alınabiliyor:

  • Tapuda kaydı bulunan ve özel mülkiyetin söz konusu olduğu taşınmazlar üzerinde mesken olarak kullanılmak amacıyla inşa edilmiş binalar
  • Doğal afetler nedeniyle devletin yaptırdığı veya devletin sağladığı kredi ile yaptırılan binalar
  • Yukarıda sayılan koşullar kapsamına girmekle birlikte inşaatı henüz tamamlanmamış, fakat bulunduğu arsa üzerinde dairenin payına düşen arsa tapusu (kat irtifakı) olan binalar
  • Tapu tahsisi tamamlanmamış olan kooperatif evleri
  • Tapuda henüz cins belirlemesi yapılmamış olması nedeniyle bağ, arsa, vs. gibi gözüken binalar

Görüldüğü üzere DASK zorunlu deprem sigortasının kapsamı mümkün olduğu kadar geniş tutularak daha çok sayıda binanın güvence altında olması amaçlanıyor. Yalnızca tamamlanmış ve kat mülkiyeti tapusu verilmiş binalar değil, henüz inşaat aşamasında olan binalar da belirli koşulları sağlamaları şartıyla kapsama dahil ediliyor. Böylece inşaat halindeki evleri deprem nedeniyle hasar gören insanların ekonomik anlamda mağdur olmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.

İnsanlar evlerine DASK zorunlu deprem sigortası yaptırdığı zaman aşağıda belirtilen bölümler teminat altına alınmış oluyor:

  • Ana duvarlar
  • Temeller
  • Tavan ve taban bölümleri
  • Bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar
  • Çatılar ve bacalar
  • Bahçe ve istinat duvarları
  • Asansör, merdiven, sahanlık ve koridor

Deprem nedeniyle yukarıda sayılan bölümlerin zarar görmesi halinde DASK zorunlu deprem sigortası bu hasarları tazmin ediyor. Bununla birlikte binada yer alan ortak alanlar bu kapsama girmiyor. Binanın ortak alanlarının da DASK kapsamında olabilmesi için bina veya site yönetiminin zorunlu deprem sigortası yaptırması gerekiyor.

sigorta

DASK zorunlu deprem sigortası, yaptırılması devlet eliyle zorunlu tutulmuş sigorta türleri arasında yer alıyor. DASK yaptırılmamış olması halinde mülk sahibi bazı haklardan mahrum kalıyor. Bunların başında gelen ve uygulamada en sık karşılaşılan durum DASK sigortası olmayan eve elektrik, su ve doğalgaz gibi hizmetlerin verilmemesi oluyor. Bu hizmetleri veren kurumlar başvuru yapıldığı zaman hizmetin talep edildiği meskenin evraklarını inceliyor ve DASK zorunlu deprem sigortası yoksa talebi reddediyor. Bankalar DASK sigortası olmayan evlerin satış işlemleri için konut kredisi vermiyor. Nitekim tapu sicil müdürlüklerinde de DASK sigortasının olmaması halinde ilgili taşınmazların tapu devri gerçekleştirilemiyor.

Yukarıda sayılan yaptırımlar ile devlet tüm konutların depreme karşı sigorta güvencesi altına alınmasını amaçlıyor. İnsanların DASK sigortasından haberdar olmaması veya ihmal etmesi gibi olumsuzlukların önüne geçilmeye çalışıyor.

DASK’ın başlıca amacı mümkün olan tüm konutları deprem riskine karşı maddi güvence altına almak. Ülkemizin büyük bir kısmının deprem kuşağı üzerinde yer alması DASK’ın önemini daha net şekilde ortaya koyuyor. Herhangi bir deprem yaşanması durumunda ortaya çıkacak mali külfetin vatandaşların üzerinde kalmaması ve reasüre edilerek paylaştırılması amaçlanıyor. Ayrıca ileride meydana gelecek depremlerde kullanılmak üzere bir fon oluşturulmuş oluyor. DASK deprem zorunlu tutularak toplumun tüm kesimlerinin bu sistemden haberdar olması amaçlanıyor.

Allianz DASK Zorunlu Deprem Sigortası ile sen de evini depreme karşı güvence altına alabilir böylece depreme karşı hazırlıklı olabilirsin.