Tekstil Mamullerinin Depolanmasında Yangın Riskleri

Kullanılan elyaf (lif) tipi ve depolama şekli yangın riskini belirleyen önemli faktörlerden biridir. Elyafın tipi, yapısı ve depolanma şekli yanma davranışını etkilemektedir. Örneğin pamuk elyafı içten içe sinsice yanarken, yün pamuğa göre biraz daha zor yanmaktadır. Aynı şekilde elyafın depolanma şekli de önemlidir. Aşağıdaki tabloda elyafın tipine ve depolanma şekline göre yangın riskinin nasıl değiştiği görülmektedir:

Aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi elyaf tipi ve depolanma şekli tutuşma hızı ve yangının yayılma hızını direkt olarak etkilemektedir. Depolama ne kadar düzensiz ve yoğunsa, yangın riski de o oran da artmaktadır.

Depolamadaki Riskler:

Tekstil malzemelerinin depolandığı alanlar yüksek yangın riskine sahip alanlar olarak belirlenmeli ve şu şekilde olmalıdır:

  • Bağımsız bir bina veya bölümde; 
  • Herhangi bir üretim alanının dışında bir alanda;
  • İşletmenin diğer alanlarından yangın duvarları, yangına dirençli kapı ve pencerelerle ayrılmış bağımsız bir bölümde.

 Pasif Önlemler:

  • Tekstil malzemelerinin depolandığı alanlar bağımsız olmalı, üretimle aynı alanda depolama yapılmamalıdır. 
  • Depolarda farklı malzemeler (kimyasal madde vs.) depolanmamalıdır. 
  • Depolar, departmanlar arası geçiş yolu olarak kullanılmamalıdır.
  • Yüksek yancılığa sahip tekstil malzemeleri bodrum katlarda depolanmamalıdır. Bodrum katlardaki yangınlara müdahale oldukça zordur.
  • Özellikle pamuk balyalarının depolanmasında, balyaların taşıması esnasında da yangın riski mevcuttur.Balyaların taşındığı forkliftlerin dizaynı çok önemlidir.Yükü alt kısımdan yukarı doğru kaldıran forkliftlerde, balyaların kaldırılması sırasında zeminle temaslarında kıvılcım çıkması olasıdır. Bu durumda ortaya çıkacak kıvılcımlar pamuk balyalarının içten içe yanmasına ve yangının sinsice başlamasına neden olabilir.
Bu tür forkliftler yerine tekstil işletmelerinde balyaları yanlarından tutarak kaldıran forkliftlerin kullanılması tercih edilmelidir.
 
  • Forkliftler elektrikliyse, akülerinin şarj edildiği bölümler, depolamadan uzak, havalandırması olan yerler olmalıdır. Şarj cihazı yakın çevresinde kesinlikle depolama yapılmamalıdır.
  • Özellikle elektrik panolarının yakın çevresine yapılan depolama yangın açısından risk oluşturmaktadır. Elektrik şebekesinde meydana gelen dalgalanmalar, elektrik panolarına giren hav ve tozların kısa devreye yol açması vs. sebepler kıvılcımlara neden olup yakında depolanan yanıcı maddenin tutuşmasını sağlayabilmektedir. 
  • Öncelikle kablo bağlantı kutuları, elektrik sigortaları ve kablo kanallarının kapakları uygun şekilde kapalı tutulmalı ve tesisatın sürekli bakımlı olmasına dikkat edilmelidir. Kabloların geçiş güzergahında, herhangi bir mekanik etkiye maruz kalarak zarar görmelerini engellemek için kanallar içerisine veya kırılmaz malzemeden oluşan kablo kutularına yerleştirilmesi tavsiye edilmektedir.

Aktif Önlemler:

  • Olası bir yangını erken algılayabilmek ve yangına anında müdahale edebilmek için depolara yangın algılama sistemi kurulması tavsiye edilir. Fakat proses gereği hav veya toz açığa çıkan bölümlerde duman dedektörleri yanlış alarm verebilmektedir. Bu durum dikkate alınarak bu bölümlerde duman dedektörü yerine alev ya da ısı dedektörleri kullanılması daha yararlı olacaktır. Yüksek yapılarda ise en uygun algılama sistemi beam dedektörleridir. 
  • Yangın Yönetmeliği’ nde belirtilen Tehlike Grubu’ a göre uygun sayıda yangın söndürücü temin edilmelidir. Bu söndürücüler, işletme içinde kolay görülebilecek yerlere asılmalı, önlerine kolay ulaşılmalarını önleyecek şekilde malzeme depolaması yapılmamalıdır.Yangına suyla müdahale edebilmek amacıyla işletme içine yangın dolapları kurulmalı, yeterli kapasitede su rezervi oluşturulmalıdır. Sistemin yeterli basınç ile desteklenmesi için elektrikli ve dizel yangın pompası tesis edilmelidir. 
  • Yangına suyla müdahale edebilmek amacıyla işletme içine yangın dolapları kurulmalı, yeterli kapasitede su rezervi oluşturulmalıdır. Sistemin yeterli basınç ile desteklenmesi için elektrikli ve dizel yangın pompası tesis edilmelidir. 
  • NFPA-13 Sprinkler Sistemlerinin Kurulumu standardına göre tekstil depoları Orta Tehlike Sınıfı-2’ ye girmektedir. Bu bölgelerin sprinkler sistemleri ile korunması, çok daha güvenli olacaktır.

Hazırlayan : Erhan ERGÜNEŞ

Kaynakça

  1. Fire Precautions In the Clothing and Textile Industries – HSC (Health&Safety Commission) Books
  2. Tekstil Üretim ve Depo Alanlarındaki Söndürme Sistemleri Uygulamaları –VII. Uluslararası Tesisat Mühendisliği Kongresi – İbrahim Utku BAŞYAZICI

Bu belge içeriğinde yeralan bilgiler, tüm olası tehlikelerin tespit edildiği ve başka herhangi bir tehlike bulunmadığı anlamına gelmemektedir. Allianz, bu belgenin içeriğinde sözü edilen tavsiye ve önerilere uyulması sonucunda herhangi bir işletmenin, tesisin, bina veya lokasyonun güvenlik veya sağlık yönünden kusursuz hale geleceği veya herhangi bir yasa, tüzük, yönetmelik ve şartname veya mevzuata uygun hale geleceği konusunda herhangi bir garanti verildiği iddiasını kesinlikle reddeder.