Yeşil Pasaport Nedir? Kimlere Verilir?

Yeşil pasaport, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına sağlanan özel bir ayrıcalıktır ve resmi adı ‘’hususi pasaport’’ olarak bilinir. Devlet memurlarına, belirli kamu görevlilerine ve onların aile üyelerine verilen bu pasaport, birçok ülkeyi vizesiz şekilde seyahat etme imkanı tanır.  . Özellikle Avrupa'nın Schengen bölgesindeki ülkelere, bazı Asya ülkelerine ve belirli Güney Amerika ülkelerine vizesiz giriş sağlamak, pasaport sahiplerinin için büyük bir avantajdır.

Yeşil pasaportla Schengen ülkelerine 90 güne kadar vizesiz seyahat edilebilir. Türkiye’nin bazı ülkelerle yaptığı anlaşmalar, yeşil pasaport sahiplerine ek kolaylıklar da barındırır.  Bu vizesiz seyahat özgürlüğü, dünyanın farklı kültürleri keşfetmeye ve uluslararası iş bağlantıları kurmaya yardımcı olur. İş dünyası profesyonelleri ve akademisyenler için bu ayrıcalık, sınırların kolayca açılmasına, kişisel ve profesyonel gelişim fırsatlarının doğmasına neden olur. 

Türkiye Cumhuriyeti Devletine hizmet eden belirli bir zümreye verilen “pasaport nasıl alınır?” konusunda bazı noktalar öne çıkar. Ancak yeşil pasaportu almak için belirli kriterler ve şartlar bulunur. Yeşil pasaport alma şartları arasında öne çıkan en önemli unsur, 1, 2 ve 3. derece kadrolarda çalışan devlet memuru olmaktır. Derece, kişinin çalıştığı görev süresi, yetki ve sorumluluk düzeyine göre belirlenir. Emekli olduktan sonra da yeşil pasaport alma hakkı devam eder. Ancak bu hak, emeklilik öncesinde bir ikinci veya üçüncü derecedeki bir kamu görevinde çalışmış olması şartına bağlıdır.

Üniversitelerde profesör, doçent veya yardımcı doçent unvanına sahip olan akademisyenler ile idari görevdeki kamu üniversitelerinde çalışan personeller de yeşil pasaport hakkına sahip olur. Belediye başkanları, görev süresi boyunca yeşil pasaport sahibi olur. Belirli bir süre boyunca kayıtlı olan avukatlar da bu pasaport türüne başvurabilir. Türk Barolar Birliğine kayıtlı olan avukatlar, yeşil pasaport gerekli belgeler ile başvuruda bulunabilir. Yeşil pasaport hakkına sahip olan kişilerin eşleri ve çocukları da bu pasaporta başvurabilir. Yeşil pasaport yaş sınırı olduğu için dikkatli olunmalıdır. 25 yaşına kadar olan çocuklar yeşil pasaport sahibi olabilir.

Aynı zamanda öğrenci olmaları da son derece önemli olur. Başvuru yapabilmeniz için kimlik belgesi, son 6 ay içerisinde çekilen biyometrik fotoğraf, e-Devlet üzerinden alınabilen çalışma veya emeklilik belgesi ile SGK hizmet dökümü çıkarmanız gerekir. Bu belgeler hazırlandıktan sonra Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nden randevu alabilirsiniz. Emekli yeşil pasaport yenileme için gerekli belgeler ise emeklilik belgesi ve SGK hizmet dökümü gereklidir. Bu belgeleri hazırladıktan sonra Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden randevu alabilirsiniz.

Yeşil pasaport başvurusu yapmak için izlenmesi gereken süreç oldukça basittir. İlk olarak, yeşil pasaport için gerekli belgeleri hazırlamanız gerekir. Ardından başvuruda bulunmak için Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün web sitesinden randevu almalısınız. Randevu sırasında belgeleri teslim edebilir ve başvuru formunu doldurabilirsiniz. Başvuru tamamlandıktan sonra pasaportunuzun hazırlanır ve PTT Kargo aracılığıyla adresinize teslim edilir. Teslim süresi ortalama 7-10 iş günü içerisinde tamamlanır. Bazı durumlarda iş yoğunluğu nedeniyle bu süre uzayabilir.

Yeşil pasaport başvurusu sırasında harç ücreti ödenmez, ancak pasaport defteri bedeli ödemeniz gerekir. 2025 yılı itibari ile yeşil pasaport için ödemeniz gereken defter bedeli 1.135 TL’dir. Bu ücreti pasaport başvurusu sırasında banka aracılığıyla ya da e-Devlet üzerinden online olarak yatırabilirsiniz. Başvuru sürecinde ödemenin yapıldığını gösteren makbuz ve diğer belgelerle birlikte nüfus müdürlüğüne teslim edilmelidir.

Yeşil pasaport, diğer pasaport türlerinde olduğu gibi belirli bir süre geçerlidir. Yeşil pasaport süresi, 5 yıllık bir süreden 10 yıla çıkarılır. Pasaportun süresi dolduğunda yeniden başvuru yaparak pasaportunuzu yenilemeniz mümkündür. Yeşil pasaport şartları taşıyan her birey, süresi dolduğu anda yeşil pasaportunu yenileyebilir.

Yeşil pasaport sahipleri, dünya genelinde pek çok ülkeye vizesiz seyahat etme ayrıcalığına sahip olur. Bu pasaportla vizesiz gidilebilen ülkeler arasında Almanya, Fransa, İspanya, İtalya, Japonya, Güney Kore ve Brezilya gibi ülkeler yer alır. Schengen bölgesi ülkelerine yeşil pasaport sahipleri 90 güne kadar vizesiz giriş yapabilir ve vizesiz seyahat imkanı olan ülkeler de her yıl güncellenebilir. Seyahat öncesinde güncel vize durumunu kontrol edebilir ve buna göre bir yol izleyebilirsiniz. Seyahat sevenler için büyük bir avantaj sunan yeşil pasaport ile seyahat sağlık sigortası yaparak yurt dışında keyifli bir tatil geçirebilirsiniz.