Ev veya araba gibi varlıklar satın alırken, iş kurarken veya farklı girişimlerde bulunurken herkes ekonomik yönden desteğe ihtiyaç duyabiliyor. Günümüzde en yaygın finansal desteği bankaların verdikleri krediler oluşturuyor. Kredi alabilmen için ise yüksek kredi notu sahibi olman gerekiyor.
Kredi Notu Nedir?
Kredi notu kişilerin finansal geçmişini gösteren sayısal bir ifade olarak tanımlanıyor. Her türlü bankacılık işlemi kredi notunun belirlenmesinde rol oynuyor. Bir bankaya kredi başvurusunda bulunduğun zaman banka kredi verip vermeme konusunda karar vermeden önce finansal geçmişini inceliyor. O döneme kadar kullandığın kredi kartı borçlarının ödenme şekli ve zamanı, kredilerin geri ödemeleri, herhangi bir borç, iflas vs. gibi durumunun olup olmadığı gibi kredi notu faktörleri finansal geçmişinin bir parçasını oluşturuyor. Kredi veya kredi kartı başvurularının değerlendirilmesi gibi bankacılık faaliyetlerinde tüm bu geçmişin tek tek incelenmesi uzun zaman alacağından, alternatif olarak herkesin bireysel bir kredi notu bulunuyor.
Kredi Notu Neye Göre Belirlenir?
Bankalar aracılığıyla gerçekleştirilen her türlü kredi alma, kredi kartı kullanma, kredili mevduat hesabı vb. işlemler kredi notunu etkileyen faktörler arasında yer alıyor. Kişilerin ödeme alışkanlıkları, borç durumları, kredi kullanım geçmişleri, kredi kartı limitleri, mevduat birikimleri ve risk raporu dikkate alınarak kredi notu belirleniyor. Burada önemle belirtmek gerekir ki borç ödeme alışkanlıklarının incelenmesinde yalnızca kredi ve kredi kartı borçlarının ödenmesi değil, kişiye ait fatura ödemeleri de takip ediliyor. Ayrıca bankalar özelinde farklı değerlendirme kriterleri de olabiliyor.
Türkiye Bankalar Birliği ve Kredi Kayıt Bürosu tarafından kayıt altına alınan kredi notu, ekonomik olarak bir borç altına gireceğin zaman bunu geri ödeme performansının nasıl olabileceği konusunda bankalara fikir verme işlevi görüyor.
Kredi Notu Kaç Olmalıdır?
“Kredi notu kaç olmalı?” sorusu sıklıkla merak ediliyor. Kredi notu en düşük 1, en yüksek ise 1900 olarak belirleniyor. Puanı 1 olan kişiler en riskli müşteri profilini oluştururken puanı 1900 olan kişiler ise ödemelerini düzenli yapan, herhangi bir borcu olmayan güvenilir müşteriler oluyor. Kredi verirken bu puanlama sistemi dikkate alınarak inceleme yapılıyor.
Kredi kullandırma noktasında bankaların farklı uygulamaları söz konusu olabilmekle birlikte genellikle kredi notu 1000’den düşük olan müşteriler kredi alma konusunda zorluk yaşayabiliyor. 1200 ve üzeri kredi notuna sahip müşteriler ise gelir durumları da dikkate alınarak daha kolay kredi alabiliyor. Kredi notuna göre müşteri risk grupları şu şekilde ayrılıyor:
- 1 ile 699 puan arası en riskli müşteri grubu
- 700 ile 1099 arası orta riskli müşteri grubu
- 1100 ile 1499 arası az riskli müşteri grubu
- 1500 ile 1699 arası iyi dereceli müşteri grubu
- 700 – 1900 arası çok iyi dereceli müşteri grubu
Kredi Notu Nasıl Hesaplanır?
Kredi notu hesaplama konusunda dikkate alınan kriterlerin oranları şu şekilde sıralanabilir:
- Kredi ödeme düzeni %35
- Var olan kredi borcu durumu %35
- Kredi kullanma sıklığı %10
- Yeni alınmış olan krediler %11
- Başka kriterler %9
Kredi Kullanım Yoğunluğu Kredi Notunu Ne Kadar Etkiler?
Kredi kullanım yoğunluğu fazla olan ve ödemelerini düzenli yapan kişiler hiç kredi kullanmayan kişilere göre %10 daha yüksek kredi notuna sahip olabiliyor.
Kredi Notu Kaç Ayda Yükselir?
Herhangi bir yatırımda veya girişimde bulunulacağı zaman ekonomik destek ihtiyacı doğduğunda kredi notunun önemi daha net anlaşılıyor. Bu noktada birçok kişi “Kredi notu nasıl yükseltilir?” sorusunu soruyor. Kredi notu yükseltme konusunda izlenebilecek adımlar şu şekilde:
- Mevcut borçların tamamı kapatılmalıdır.
- Düşük limitli bir kredi kartı alarak ödemeleri düzenli şekilde yapılmalı. Kredi kartı borcunun her ay tamamı son ödeme tarihi gelmeden ödenmelidir.
- Fatura ve diğer düzenli ödemeler süresi içinde eksiksiz yapılmalıdır.
“Kredi notumu nasıl yükseltebilirim?” diye merak ediyorsan yukarıda sayılan adımları gerçekleştirmen gerekiyor. Belirtmek gerekir ki kredi notunun yükselmesi birkaç gün içinde gerçekleşecek bir süreç değil. Borçların, faturaların ve kredilerin düzenli ödenmesi sürece yayılan bir alışkanlık haline gelmiş olmalı. Düzenli ödemelerin devam etmesi halinde birkaç ay içinde kredi notu yükseliyor.
Kredi notu öğrenme için Kredi Kayıt Bürosu’na bağlı bir marka olan Findeks’e üye olmak gerekiyor. Belirli bir ücret karşılığında hem kredi notu hem de risk raporu öğrenilebiliyor. 2022 yılında kredi notu öğrenmek için 9 TL, risk raporu için ise 16 TL ücret ödeniyor.