Ara

Alacağın Devri Sözleşmesi

9 Kasım 2012 tarihli ve 28462 Sayılı Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik’te gerçekleştirilen 28 Mart 2023 tarihli değişiklik ve 2023/29 Sayılı Bireysel Emeklilik Sözleşmesinden Alacağın Devri Hakkında Genelge ile bireysel emeklilik sisteminde yer alan katılımcıların, bireysel emeklilik sözleşmelerinden kaynaklı devlet katkısı hariç alacaklarının tamamının veya bir kısmının alacağın devri sözleşmesi yoluyla devredebilmesi imkânı getirilmiştir.  

Alacağın devri sözleşmesinin konusu; devreden/ kredi borçlusu/ katılımcının, kredi kullanırken Bireysel Emeklilik sözleşmesi (“Sözleşme”) birikimlerini ve Sözleşme’den kaynaklı alacaklarını kredi borcuna mahsuben bankaya devretmesidir.  Başka bir anlatımla Bireysel Emeklilik Sistemi’nde alacağın devri, katılımcının bireysel emeklilik birikimini teminat olarak göstererek bankalardan kredi kullanmalarını sağlayan bir finansman yöntemidir. Bu hakkını kullanan   katılımcının bireysel emeklilik birikimi bankaya teminat olarak gösterilir ve bu teminat kredisinin geri ödenmemesi durumunda banka tarafından kullanılabilir.

Kredi miktarı, katılımcının bireysel emeklilik birikiminin tutarına, bankanın kredi değerlendirme politikalarına ve katılımcının gelir durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genellikle, katılımcının birikim tutarının belirli bir oranı kredi limiti olarak belirlenir.

Kredi onay süresi, başvurunun yapıldığı bankanın iç politikalarına ve kredi değerlendirme sürecine bağlı olarak değişebilir. Başvurunun değerlendirilmesi, belgelerin incelenmesi ve onay süreci birkaç gün ila birkaç hafta arasında değişebilir.

Alacağın devri süreci ile ilgili genel bilgiler ve süreçler aşağıda belirtilmiştir.

Alacağın devri ile ilgili temel kurallar;

  • Fon paylarına ilişkin tedbir, haciz, iflas, rehin ve benzeri her türlü idari ve adli talebe konu sözleşmeler hariçtir.
  • Bir sözleşmede sadece bir adet  devir işlemi olabilir.
  • Alacağın devri sözleşmesi süresince sözleşme sonlandırılamaz, aktarılamaz.
  • Alacağın devrine konu tutar, kredi sözleşmesi süresince ayrı bir fonda değerlendirilir.
  • Kredi borcu kapanınca alacağın devri fonundan normal fon dağılımına geçiş yapılır.
  • Bu kapsamda yapılan fon dağılım değişiklikleri için katılımcının fon dağılım değişikliği hakkı kullanılmış sayılmaz.
  • Kredi borcu muaccel hale geldiğinde sözleşme sonlandırılarak işlem yapılır.

 Alacağın devri ile ilgili temel gereksinimler;

  • Tüm emeklilik şirketlerinin sisteme entegre olması gerekir.
  • Sadece bir bankanın sisteme dahil olması yeterlidir.
  • Altyapı hizmeti Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM)  tarafından sunulur.
  • Altyapı hizmetine ilişkin esas ve usuller kurum tarafından belirlenir.

Alacağın Devri Süreci;

  • Banka başvuru esnasında, bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında alacağın devri için uygun birikim sorgulaması yapabilmek amacı ile başvuru sahibi katılımcıdan onay alır ve KVKK gereksinimleri karşılanır.
  • Banka kredi başvuru numarası ile aldığı sorgu onaylarını EGM’ye iletir. Her sorgu talebinde onaylar tekrar alınır. Onaylar EGM veri tabanı KVKK uygulaması üzerinde saklanır.
  • Onaylar, EGM’ye iletildikten sonra; EGM kişinin sistemde talep edilen tutar kadar birikimi olup olmadığı bilgisini bankaya iletir.
  • Haciz için Takasbank’tan anlık sorgu ile kontrol yapılacak, alacağın devri için yine EGM veri tabanı kullanılacaktır.
  • Sorgu sonucu banka sistemlerine ve başvuru sahibine gönderilir. Her bir emeklilik şirketi için ayrı bir alacağın devri sözleşmesi düzenleneceğinden şirket detayında paylaşım yapılır, tek onay alınır ama birden fazla alacağın devri sözleşmesi üretilir. Alacağın devri sözleşmelerinin standart formatta olması esastır. Alt düzenlemede  alacağın devri sözleşmesinin mesafeli olarak düzenleneceği belirtilmelidir. Alacağın devri sözleşmesi metninin düzenlemede yer alması önerilmektedir.
  • Alacağın devri sözleşmesi için gerekli onaylar başvuru sahibi katılımcıdan banka uygulaması üzerinden dijital olarak alınarak; banka tarafından emeklilik şirketlerinin alacağın devri ile ilgili gerekli sistemsel kontrollerinin tesis edilmesi için EGM’ye iletilir.
  • Kredisine banka tarafından ön onay verilen katılımcının devredilecek tutar, alacağın devir tarihi talebi ve katılımcının sözleşme onayları banka tarafından EGM’ye iletilir. EGM sözleşme belirleme algoritması tekrar çalışır. Hacizli sözleşmeler, Takasbank’tan sorgulanır. Sözleşmelerdeki ilgili birikim tutarlarının « Alacağın Devri Fonuna» aktarılması için gerekli talimatlar emeklilik şirketlerine iletilir. İletimi takiben ve işlemler tamamlanınca devredilen fon pay adedi bankaya iletilerek kredi tahsis sürecine geçiş yapılabilir. Alacağın devrine ilişkin kayıt EGM veri tabanında saklanır.
  • Uygun işlemlerin yapıldığı hakkındaki onayların EGM’den alınmasını takiben, banka kredi tahsisini gerçekleştirir.
  • Kredi tahsisinden sonra bankaya devralınan tutarlarda oluşabilecek değişiklikleri izleme için sorgu yapma imkânı verilir.
  • Alacağın devri fonu içeren bir sözleşme için katılımcıdan gelen ayrılma ve aktarım talepleri reddedilir.

Kredi Kapanış Süreci;

  • Kredi ilişkisinin bitmesini takiben bankadan EGM’ye risklerin kapanma talebi gelir. EGM, alacağın devri ilişkisini kaldırır ve emeklilik şirketlerine alacağın devri fonlarından çıkış bildirimini iletir. Şirketler, Takasbank’a  alacağın devri fon satış talimatını verir, fon satış işlemi yapılmadan önce devir kaydının kaldırılma durumu Takasbank tarafından EGM veri tabanı üzerinden kontrol edilir. Alacağın devri fonlarından nakde dönen tutarlar için sözleşmenin fon dağılımına uygun olarak fon alış emirleri verilir.

Kredi Borcunun Muaccel Hale Gelmesi Süreci;

  • Banka ödenmemiş kredi borcu için nakde dönülerek kendisine ödenmesini talep ettiği tutarı EGM’ye iletir. EGM ilgili sözleşmeleri belirler ve banka ödeme talimatını kaydeder. Gerekli talimatları emeklilik şirketlerine iletir. Emeklilik şirketi satış talimatını Takasbank’a iletir. Takasbank satış talimatının banka talimatı ile yapıldığını EGM veri tabanından sorgular. Nakde dönen tutarlardan bankanın ödeme talebi emeklilik şirketi tarafından gerçekleştirilir. Kalan bir tutar varsa, katılımcıya ödenir.

Ayrıntılı bilgi almak için bankanız ile görüşünüz.

Sıkça Sorulan Sorular

9 Kasım 2012 tarihli ve 28462 Sayılı Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik’te gerçekleştirilen 28 Mart 2023 tarihli değişiklik ve 2023/29 Sayılı Alacağın Devri Hakkında Genelge kapsamında Bireysel Emeklilik Sisteminde yer alan katılımcıların, bireysel emeklilik sözleşmelerinden kaynaklı devlet katkısı hariç alacaklarının tamamını veya bir kısmını alacağın devri sözleşmesi yoluyla devredebilmesidir.

İşveren grup emeklilik sözleşmeleri ve emeklilik gelir planına dahil olan sözleşmeler haricindeki bireysel emeklilik sözleşmeleri kapsamdadır.

Aktarıma konu olan sözleşmeler, aktarım tarihinden itibaren 6 (altı) ay geçmedikçe alacağın devrine konu edilemez.

Kredi kullanma ihtiyacı olan kişi, internet bankacılığı, banka mobil uygulama aracılığı ile ya da banka şubesi üzerinden başvuru yapar. Emeklilik şirketleri üzerinden herhangi bir başvuru alınamaz.

Alacağın devrine ilişkin tüm süreçler EGM‘nin kurduğu platform aracılığıyla yürütülür. Alacağını devretmek isteyen katılımcının ilgili bankaya başvurusu esnasında banka, katılımcının, rızasını almak koşuluyla tercihine göre talep ettiği kredi için alacağın devrine konu olabilecek yeterli tutar olup olmadığı bilgisini veya katılımcının devredilebilir toplam tutar bilgisini EGM Platformu’ndan sorgular. EGM, kredinin tahsisi için gerekli veri ve bilgileri bankaya iletir.

Alacağın devri sözleşmesinin kurulduğu bilgisinin banka tarafından iletilmesini takiben EGM Kurul tarafından belirlenen alacağın devri fonunda katılımcıya ait devredilecek tutarın yatırıma yönlendirilmesi için ilgili şirketlere fon dağılım değişikliği talebini platform üzerinden iletir. İlgili tutar alacağın devri süresince belirtilen fonda yatırıma yönlendirilir.

Alacağın devri 3 durumda sona erer:

  • Kredi borcunun ödenmesi,
  • Kredi borcunun ödenmemesi ve
  • Katılımcının vefatı.
Bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamındaki alacağını devreden katılımcının birbirini izleyen en az iki taksitte temerrüde düşmesi halinde, devralan banka ödenmeyen taksitlerin ödenmesi için devreden katılımcıya en az 30 gün süre vererek muacceliyet uyarısında bulunur. Alacağını devreden katılımcının muacceliyet uyarısında belirlenen sürenin bitimine kadar ödemeyi yapmaması halinde kalan tüm kredi taksitleri muaccel hale gelir.
Vefat halinde alacağın devri sözleşmesi için gerekli bilgi/talep bankadan EGM Platformu aracılığıyla emeklilik şirketlerine iletilir. Kalan kredi borcu varsa öncelikle bankanın borcu ödenir, varislere kalan tutar var ise vefat halinde sonlanma süreci işletilir.
Katılımcının farklı emeklilik şirketlerinde birden fazla emeklilik sözleşmesi olabilir. Alacağın devrine farklı emeklilik şirketlerindeki farklı sözleşmeler dahil olabilir. Hangi sözleşmede alacağın devredilebileceğine EGM tarafından karar verilmektedir. Kredi tutarını karşılayan sözleşmeler yeniden eskiye göre kredi tutarını kapsayacak şekilde devre dahil edilir. 

Bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamındaki alacağın devri sözleşmesindeki devir tutarı EGM tarafından emeklilik şirketlerine iletir. İlgili tutar katılımcının fonlarından alacağın devri fonuna geçerek devir süresince yatırıma yönlendirilir.

Bankanın devralmak üzere ileteceği tutar, alacağın devri fon değerinde ortaya çıkabilecek değer kayıpları ile sözleşmedeki birikimlerin mevcut emeklilik yatırım fonlarından, alacağın devri fonuna geçiş aşaması tamamlanana kadar fon birim fiyatında oluşabilecek farklılıkları telafi etmek üzere kredi tutarının %20 fazlasını aşamaz.

Alacağın devrine konu olabilecek tutarın belirlenmesinde, şirketlerin kredi vadesi boyunca sözleşmedeki birikimden indirim yoluyla tahsil edebilecekleri kesinti gelirleri dikkate alınır.

Şu anda sistemde faizli ve faizsiz olmak üzere iki adet alacağın devri fonu bulunmaktadır. Fon isimleri henüz açıklanmamıştır. Katılımcı henüz fon tercihi yapamayacaktır. Emeklilik şirketleri de alacağın devrinde hangi fona geçileceğine karar veremeyecektir.

Halihazırdaki süreçte, faizsiz fona yönlendirileceğine dair EGM üzerinden bilgi alınacak, herhangi bir bilgi alınmaz ise sözleşmenin planı dahilindeki fona yönlendirilecektir. Sözleşme planı faizli ise faizli, faizsiz ise faizsiz fona yönlendirilecektir.

Kredi borcu kapanmadığı sürece aynı bireysel emeklilik sözleşmesinde tekrar alacağın devri yapılamaz.  Alacağın devri işlemi yapılmamış bir bireysel emeklilik sözleşmesinde koşulları gerçekleştiği takdirde birden fazla devir konulabilir. 
Kredi borcu sonlanmadığı sürece ilgili bireysel emeklilik sözleşmesi devre veya feshe konu edilemez.
Hayır, kredi borcunun ödenmemesi halinde alacağın devri sözleşmesi sonlanır. Bu halde, bankanın payı bankaya aktarılır. Kalan tutar varsa katılımcıya ödenir. Bu durumda emeklilik şirketleri evrak talep etmemekte, EGM’den gelecek bildirime göre hareket etmektedir.