Hidroelektrik Santrallerinde Yangın Önlemleri

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de öne çıkan başlıca sorun artan enerji ihtiyacıdır. Buna çözüm olarak da son dönemlerde yenilebilir enerji tesislerinin sayısı hızla artmaktadır. Ülkemizin konumu ve sahip olduğu akarsularla gelen su gücü sebebiyle de yatırımların büyük bir bölümü Hidro- Elektrik Santralleri’ne (HES) yapılmaktadır.

 Diğer tüm enerji işletmelerinde olduğu gibi HES’ lerde de alınması gereken minumum yangın önlemleri bulunmaktadır. Bu konu ile ilgili olarak da NFPA 851 standartları hazırlanmıştır.

 HES’lerde alınması gereken yangın önlemleri;

1. Santral tesisleri mümkün olduğu kadar yangın alanlarına ayrılmalıdır. Her bir bölüm en az 2 saat yangına dayanabilecek kapasitede olmalıdır. Orta büyüklükteki bir barajı düşündüğümüzde tesis alanı içerisindeki kabloların yangına dayanıklı malzemelerle kaplanması, kontrol odasının, akü odasının, bakım bölümünün, iç ihtiyaç trafolarının ve özellikle trafolarının birbirinden farklı bölümlerde olmasına dikkat edilmeli.

 Aşırı ısınmayla trafolar içerisindeki yağ; kızışmaya, yanmaya ve hatta patlamaya sebebiyet verebilmektedir. Bu sebeple tesis binası ve trafo arasındaki mesafenin trafonun yağ kapasitesi ile de doğru orantılı olarak artması gerekmektedir. Ortalama bir değer olarak trafo da bulunan yağ 5.000 litreden az ise mesafe 8 m, 5.000 litreden fazla ise 16 m mesafe olması gerekmektedir.

Resim 1 Elektrik kabloları için örnek yangın koruması
İç ihtiyaç trafolarının ise 380 l'den fazla hazneye sahip ise 3 saat yangına dayanıklı yangın duvarlı ile koruma altında tutulması gerekmektedir. Eğer herhangi bir otomatik söndürme sistemi var ise bu zaman 1 saate kadar düşebilir.
  • 2. Tesis alanı içerisinde yer alan binaların tamamı yanmaz materyallerden oluşması gerekmektedir.
  • 3. Elektronik ekipmanların yer aldığı kontrol odalarında, kabloların yoğun olarak bulunabileceği iç ihtiyaç trafolarında havalandırma sisteminin olması gerekmektedir. B sistemlerin NFPA 90A,90B ve NFPA 204ê uyumlu olması sağlanmalıdır.

    4. Bina içerisinde özellikle jeneratör, yangın pompası için veya iş makineleri için yakıt depoları bulunmaktadır. Bu depoların bulunduğu alanın ayrı olması, bu bölümde zemin eğiminin kanallar vasıtası ile doğru drenaj noktalarına aktarılması gerekmektedir. En önemlisi ise bu depoların taşma havuzunun bulunması gerekmesidir.

    5. Paratoner mutlaka kurulu olması lazım. Bu paratonerin çalışırlığı ve bakımının düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.

    6. Acil aydınlatmaların olup olmadığı var ise yeterliliği kontrol edilmeli.
7. Trafo, türbin ve jeneratör gibi kritik ekipmanlarındaki sıcaklık farklılıklarının SCADA sistemi ile kontrol edilmesi gerekmektedir.

8. Tesisin yangın hatları için ayrı bir yangın suyu deposu oluşturmalı ve bu sistem NFPA 20’ye uyumlu yangın pompaları ile basınçlandırılmalı. Yangın pompalarının bakımları NFPA 25’e göre düzenli olarak yapılmalı.

9. Kapalı alanlar için NFPA 72 ve EN 54’e uyumlu olarak yangın algılama sistemi kurulması gerekmektedir.
10. Hidrolik sistemlerin bulunduğu alanlarda NFPA 13’e uyumlu olarak sprinkler sisteminin kurulması gerekmektedir.
Bu belge içeriğinde yeralan bilgiler, tüm olası tehlikelerin tespit edildiği ve başka herhangi bir tehlike bulunmadığı anlamına gelmemektedir. Allianz, bu belgenin içeriğinde sözü edilen tavsiye ve önerilere uyulması sonucunda herhangi bir işletmenin, tesisin, bina veya lokasyonun güvenlik veya sağlık yönünden kusursuz hale geleceği veya herhangi bir yasa, tüzük, yönetmelik ve şartname veya mevzuata uygun hale geleceği konusunda herhangi bir garanti verildiği iddiasını kesinlikle reddeder.